flaga

wstęp

flaga

5 listopada 1916 r. został ogłoszony manifest dwóch cesarzy zapowiadający utworzenie Królestwa Polskiego. Proklamacja, choć mało konkretna w treści – wywołała w Warszawie, Krakowie i Lwowie entuzjastyczne pochody. 6 grudnia 1916 r. została utworzona Tymczasowa Rada Stanu, namiastka polskiego rządu. Józef Piłsudski, będący już formalnie poza armią, wszedł w jej skład w połowie grudnia licząc, że przekształci się ona w niezależny rząd Polski z podległym mu wojskiem. Obejmując przewodnictwo Komisji Wojskowej, ogłasza „wyjście z podziemia” Polskiej Organizacji Wojskowej, jednocześnie domaga się przekształcenia Legionów w armię polską, podlegającą wyłącznie władzy polskiej. Gdy generał-gubernator warszawski, gen. płk. Hans Hartwig von Beseler, któremu powierzono tworzenie wojska polskiego, naciska na natychmiastową rekrutację do polskich oddziałów posiłkowych, Piłsudski odpowiada: „najpierw rząd, a potem wojsko”.

Piłsudski uważnie śledzi to, co dzieje się w Europie. Gdy 22 stycznia 1917 r. prezydent Woodrow Wilson w orędziu do Senatu USA oświadczył: że powinna powstać zjednoczona, niepodległa i sama stanowiąca swe prawa Polska, a w marcu wybuchła rewolucja w Rosji, a w kwietniu do wojny przystąpiły Stany Zjednoczone, Piłsudski zaczął powoli myśleć o zerwaniu z mocarstwami centralnymi. Rozumiał jednak, że samo zerwanie nie wystarczy. Aby zerwanie było na tyle spektakularne, by przebiło się do świadomości Polaków oraz rządów i narodów walczącym z Niemcami, Piłsudski zaplanował i wykonał przedsięwzięcie, które zaprowadziło go na półtora roku do więzienia, a żołnierzy Legionów do obozów internowania.

W lipcu 1917 r. kiedy Niemcy zażądali od Legionów powtórnej przysięgi wierności Piłsudski odrzucił żądanie. 2 lipca Piłsudski złożył dymisję z funkcji szefa Komisji Wojskowej TRS. Tego samego dnia w Hotelu Brühla spotkał się z oficerami Legionów.

Wszystkie nasze i niemieckie interesy układają się przeciw sobie. W interesie Niemców leży przede wszystkim pobicie Aliantów, naszym – by Alianci pobili Niemców. Niemcy ogłosili jakąś „niepodległość”, by zjednać sobie naród polski: chcą bym dał żołnierza do armii, dowodzonej przez pana Beselera [...]. Dawno już wydałem rozkaz POW by nie robili rekrutacji do Legionów i teraz do tego wojska [tj. do Polnische Wehrmacht], a tylko do tajnej organizacji. […] Im prędzej przegrają wojnę, tym lepiej. Właściwie Niemcy tę wojnę już przegrały

mówił Józef Piłsudski

Gdy nie bacząc na stanowisko Piłsudskiego wyznaczono czas i miejsce przysięgi, ten wezwał żołnierzy do jej nieskładania (kryzys przysięgowy). Niemcy uznali to za przejaw buntu i zareagowali represjami. Legiony zostały rozwiązane. Szeregowych i podoficerów, którzy odmówili złożenia przysięgi internowano w obozie w Szczypiornie pod Kaliszem, a oficerów - w obozie w Beniaminowie pod Zegrzem.

Po odmowie złożenia przysięgi Józef Piłsudski liczył się z zatrzymaniem, tak jak i zatrzymaniem Kazimierza Sosnkowskiego.